Bánh Bèo là một món ăn dân dã, bình dị của người dân xứ Huế. Chiếc bánh bé xíu dẻo thơm hương bột gạo, vị ngọt của tôm hòa trong hương vị nước mắm cay làm người ăn phải xuýt xoa khi thưởng thức.

Chẳng ai biết được rằng Bánh Bèo có từ khi nào với xuất xứ ra sao. Nhưng có lẽ, nó đã có mặt từ rất lâu trên mảnh đất Cố đô này. Tên gọi “Bánh Bèo” có thể xuất phát từ hình dạng trông giống như lá bèo của nó (cây bèo có lá có màu xanh lục tươi với các mép lá gợn sóng và nó thường xuất hiện trên mặt ao, sông). Cũng có một giải thích khác rằng vì những chiếc bánh nhỏ xinh thật bình dị, dân dã nên người ta đặt cho nó cái tên “bèo” có nghĩa là đơn giản, dân dã.

Bởi vậy mà, khi có dịp đến Huế, bạn sẽ cảm nhận được sự gắn bó của Bánh Bèo với đời sống hằng ngày của người dân ở mảnh đất này. Đây là món ăn sáng, ăn xế và ăn vặt rất quen thuộc của người Huế từ người già đến trẻ nhỏ. Ngoài các hàng quán mọc lên khắp các tuyến đường ở Huế và bạn cũng dễ dàng bắt gặp những người bán hàng rong gánh trên vai chiếc thúng nhỏ. Họ đi khắp các tuyến phố, vào cả trong các ngõ ngách để rao bán món Bánh bèo mang đậm hương vị Huế.

Được chế biến từ bột gạo, khuôn bánh là những chiếc chén nhỏ xíu, ăn kèm với nước mắm ngọt, món ăn đơn giản là vậy nhưng ẩn chứa bên trong là một quá trình chế biến tương đối công phu.

Nguyên liệu chính của Bánh Bèo là bột gạo. Bột sau khi được ngâm từ 4 – 6 giờ (thời gian đủ để bánh dai và không bị chua) thì sẽ được hòa cùng nước lạnh rồi mang đi khuấy từ từ một cách đều tay. Tiếp đến, người ta cho nước sôi vào và khuấy cho đến khi hỗn hợp hòa quyện vào nhau. Phần nước lắng màu trắng trên mặt bột sẽ được bỏ đi trước khi mang hấp. 

Bột sẽ được cho vào các chén nhỏ với lượng vừa đủ để chiếc bánh không quá dày. Các chén Bánh Bèo sẽ được đưa vào nồi hấp cách thủy khoảng 7-8 phút cho đến khi bánh chuyển sang màu trắng đục.

Nhân Bánh Bèo gồm các nguyên liệu là tôm chấy (hỗn hợp tôm giã nhuyễn kèm gia vị rim khô). Loại tôm được chọn phải là tôm còn tươi, sống ở đầm. Sau khi làm sạch tôm, lột vỏ, chẻ sống lưng lấy chỉ thì người ta sẽ tiến hành luộc tôm. Sau khi tôm chín, đổ tôm vào máy xay nhuyễn. Hỗn hợp này sẽ mang chiên trên chảo dầu ăn đã được phi thơm tỏi. Người làm bánh sẽ thêm chút muối kèm một số gia vị như tiêu, hành… rồi đảo đều tay đến khi chín sẽ hạ lửa đun riu riu đến khi nào tôm hơi khô thì tắt bếp.

Sau khi làm nhân xong, người ta sẽ rải nhân tôm chấy cùng với ít hành phi, tóp mỡ hoặc bánh mì chiên lên trên mặt bánh bèo rồi xếp từng chén bánh nhỏ ra chiếc mẹt tre. Lúc này, ấn tượng đầu tiên của bạn khi nhìn thấy món bánh này là một màu sắc rất bắt mắt hòa quyện giữa màu trắng ngần của bột bánh, màu cam của tôm chấy với màu vàng nâu của hành phi, tóp mỡ hoặc bánh mì chiên. Chưa kể đến hương vị như thế nào, nhưng về phần thị giác thì chắc chắn đã làm xiêu lòng thực khách ngay rồi.

Làm Bánh Bèo đã cầu kỳ, công đoạn làm nước mắm chấm lại càng đòi hỏi sự tỉ mỉ không kém. Bánh Bèo ngon hay không phụ thuộc rất nhiều vào nước mắm ăn kèm. Vỏ tôm khi làm nhân sẽ được giữ lại để luộc lấy nước, thêm chút đường, muối và chút nước mắm. Cái khéo của người làm là làm sao cho nước mắm có vị thanh thanh vừa đủ, không quá ngọt cũng không quá mặn. Khi ăn, người ta chỉ xắt một ít ớt xanh vào để kích thích vị giác.

Bánh Bèo hấp dẫn thực khách từ tên bánh đến cách thưởng thức. Ăn Bánh Bèo phải ăn từ từ mới cảm nhận được cái thơm ngon của bánh. Vị ngọt của tôm chấy, cái đậm đà cay nồng của nước mắm hòa quyện với những chiếc bánh thơm ngon khiến bạn đã một lần thưởng thức không thể nào quên. Bánh thường được ăn nóng ngay sau khi hấp. Và người Huế thường không dùng đũa, muỗng mà mà sẽ dùng que tre vót mỏng để để lách vào viền bánh và xắn rời miếng rồi xiên bánh, chấm vào nước mắm cay ngọt. Vì thế, dân gian Huế có cụm từ “dao tre, chén đá” để chỉ cách ăn bánh Bèo đúng chất Huế.

Thưởng thức món bánh ngay từ miếng đầu tiên, bạn sẽ cảm nhận được vị ngọt của tôm chấy, vị bùi của bột bánh hòa quyện cùng hương vị cay nồng đậm đà của nước mắm. Hương vị tuyệt vời này đã khiến nhiều thực khách ăn từ chén bánh này đến chén bánh khác mà không cảm thấy bị ngán.

Là một trong những món nổi tiếng của ẩm thực xứ Huế, Bánh Bèo dần trở thành nét sinh hoạt văn hóa đầy thi vị. Ai đến Huế mà chưa tìm ăn Bánh Bèo, khi về sẽ thiếu đi một chuyện để nhớ, để thương…